woensdag 11 november 2009

Librarian 2.0: wil de echte bibliothecaris nu opstaan?

The mist of time

Helder. Dat is een woord waar Nederlanders nogal van houden. Vlamingen hebben meer moeite met dat woord, ze zijn minder ‘recht door zee’.
En helder is een begrip als ‘Bibliotheek 2.0’ nog niet echt. Niet voor believers, en ook niet voor non-believers. Met als gevolg dat compleet in tegenstelling tot het concept ervan de ‘omgekeerde Copernicaanse revolutie’ (zie verder) binnen de bibliotheek in een niet-aanvalszone is terechtgekomen omdat niemand precies weet waarover men praat. Algemene principes worden uitgezet en test-cases opgestart (proficiat Kalmthout voor je lichtend voorbeeld!), maar meer algemeen dringen meer de principes van ‘Bibliotheek 2.0’ in het bibliotheekweefsel door dan de praktische toepassingen ervan. De nieuwe bibliohteekchefs staan met andere woorden nog niet aan het fornuis.

‘Omgekeerde Copernicaanse revolutie’?

De zon bewees Copernicus is het midden van het zonnestelsel en de planeten draaien eromheen. Helder. Dat stond tegenover het geocentrische wereldbeeld waar de mens en de aarde geacht worden het centrum van het heelal te vormen. Bibliothecarissen zijn nog veelal aanhangers van het Copernicaanse beeld (wat wetenschappelijk juist bleek te zijn). Laat de mensen maar naar de bibliotheek komen. Jan Klerk (Jan tweepuntnul) verwoordt de tegenbeweging als volgt: ‘Mijn stellige overtuiging is dat je veel kunt winnen door met je diensten naar die plekken toe te gaan waar de gebruikers zitten in plaats van te wachten tot ze naar jou toekomen’. En hij voegt er aan toe dat ‘… de bibliotheeksector veel laat liggen en … ‘De bibliotheek heeft alles in huis om op die ontwikkeling (naar Bibliotheek 2.0, red.) in te springen, maar laat dat vooralsnog na.’ (Bibliotheekblad 4, 2008)

United we stand

Mondiaal gesproken hebben bibliotheken al een hele weg afgelegd op weg naar het concept ‘Librarian 2.0’. Getuige mijn onderzoekingen in ‘LibWorm’ die 186668 hits opleverde.


Mother and child reunion

Toeval wil dat uitgerekend vandaag 11 november (herdenkingsdag van het einde van de Eerste Wereldoorlog) volgend liedje van Paul Simon mijn aandacht trok: ‘No I would not give you false hope On this strange and mournful day But the mother and child reunionIs only a motion away’. Een ‘mournful day’ zeker, 11 november namelijk. Maar over welke ‘Mother and child reunion’ gaat het hier? Het oude en het nieuwe bibliotheekdenken, Coperinicaans of Post-Copernicaans? Of om de convergentie tussen Web 2.0 en Library 2.0?
Niet echt evident dat laatste, zo bleek uit het artikel dat ik las en hier even wil bespreken: ‘Librarian 2.0 and the New Librarianship’ waarin de schrijver (Allan Cho) volgende anekdote belicht: ‘In 2007 Wikipedia has put Library 2.0 on probation as it did not view Library 2.0 as a legitimate concept’.
Valse start dus.
Over deze valse start geeft Cho ook nog enkele leuke details vrij. De term werd ‘uitgevonden’ door Michael Casey in 2005 die de twee termen ‘Business 2.0 en Web 2.0’ mengde.
Het begrip bekwam wereldwijde bekendheid door een publicatie in ‘Library Journal’ ‘Library 2.0: Service for the mext-generation library’ datzelfde jaar.

Bron afbeelding: http://www.cartoonstock.com/lowres/aba0779l.jpg

Ter plaatse rust

Cho legt verder uit wat ‘Bibliotheek 2.0’ verder inhoudt: ‘de gebruiker brengt ‘content en community’ in de bibliotheek, en webomgevingen worden in veel gevallen via content management systemen door bibliotheken beheerd en het is de gebruiker die de informatiestroom inbrengt.
User-centred dus gebruikersgericht , een visie die perfect past in de door bibliotheken toegepast marketingmix. De marketingmix zijnde de marktinstrumenten waarmee de bibliotheek de markt bewerkt dienen ook als gebruikersgericht te worden gezien. De producten zijn immers de ‘customer needs’, de prijs is precies de ‘cost to the consumer’, de plaats is de ‘convenience’ , de promotie is de ‘communication’ en het personeel ‘de customer care’. Allemaal elementen voor een user-oriented biblitoheekbeleid.
Bibliotheek 2.0 en marketing zijn dus nauw verweven, in zover dat de twee zouden kunnen schuilen onder een nieuwe hoedje, namelijk e-marketing (bekend is dat marketing zoveel meer is dan alleen maar promotie maken).
Jan Klerk (zie hoger) stelt het enigszins lapidair als volgt’ Als je gewend bent om snel een paar zoektermen in te vullen bij Google en dan je antwoord te krijgen, ga je niet in zo’n onhandige database neuzen’. En dat is het precies: ‘We gaan de boot missen als we zo door gaan’ stelt hij. Cho is iets genuanceerder: ‘ While Library 2.0 is still an evolving concept, it nonetheless is a necessary development that encourages both users and libraries to reposition themselves and their ideas about how a library functions. It ultimately helps libraries to grow and develop as a significant cultural institution for society’.

We zijn dus op de goede weg!

maandag 9 november 2009

Frankwatching: Web 2.0 inc.

Frankwatching (www.frankwatching.com) omschrijft zichzelf als een onafhankelijk online magazine over digitale trends, events, startups en tips & tricks.Het is niet zomaar een blog maar je krijgt er het nieuws heet van de naald van alles wat zich in het digitale domein afspeelt. Abonneren is simpel.

De opiniestukken worden verzorgd door onafhankelijke experts.De artikels snel opnemen in je persoonlijke omgeving of sociaal delen, het kan met een simpele druk op de knop.

Een tagcloud maakt je snel duidelijk welke items het meest worden gezocht:

Toegegeven: Frankwatching is niet vrij van reclame, maar de actualiteitswaarde en de diepgang van de bijdragen maken veel goed.Je verbindt ook zo door naar alle sociale netwerksites:

De artikels worden zeer nauwgezet geanalyseerd en getagd. Allemaal prima en heel professioneel. Je kan stemmen op het artikel of een commentaar leveren. Alles wordt netjes in cijfers omgezet, zoveel stemmers, zoveel commentaren en in iconen gegoten. Handig en overzichtelijk. Ook krijg je telkens een waardevol overzicht van 'gerelateerde artikelen'.

Alles is opgenomen in een nette vormgeving, heel consistent opgebouwd, met ingebed meestal de nodige slidshares of filmpjes. Ook een kort CV van de occasionele medewerker ontbreekt niet.

Wat wil een mens nog meer?

Sociale bibliotheekcatalogi: opgelijst of ingelijst?

If you can’t beat them, join them

Een catalogus werd tot nog toe vaak beschouwd als een noodzakelijk kwaad. De catalogus was als een soort toegangspoort waar de gemiddelde gebruiker het liefst aan voorbij liep., een instrument dat als eerste nut had het bestaansrecht van de catalograaf of bibliotheekbediende te bewijzen. Alleen in het geval van erge nood gebruikte men hem.
En toen kwam de internetrevolutie op gang en werd zoeken weer gewoon. De fysieke werkelijkheid achter de dingen was immers het makkelijkst via de zoekvraag te bereiken.Google had dit het best doorzien (door het ontwikkelen van geniale algoritmen achter de zoekvraag) en werd precies door de eenvoud van interface mondiaal marktleider, de zoekmachine bij uitstek.
Yahoo dat voor indexering toch beroep deed op de communtity (indexering door mensen) werd prompt uit de markt geduwd.



Wel was Google zo slim niet het kind met het badwater weg te gooien. De directory boomstructuur die zoeken op meer bibliotheekkundige basis (links gerangschikt per onderwerp) mogelijk maakt werd door de Googlemensen slim gekoppeld aan wat de opensource gigant ‘DMOZ’ ontwikkeld had.
In essentie hebben http://dir.google.com/ en http://dmoz.be/ dezelfde structuur.Met andere woorden: de opensource beweging (mensen aan de computers die indexeren in dit geval) verhoogt mee de zoekefficiëntie binnen het www.
En wordt het internet niet ‘de grootste bibliotheek ter wereld genoemd’?


Men kan ook stellen dat het sociale aspect (het feit dat mensen zich in een internetomgeving überhaupt aan het taggen en indexeren zetten) onlosmakelijk verbonden is met het medium.Mensen willen hun menigen delen en hoe sociaal ook, enig eigenbelang is hier meestal niet ver weg. Wie is er graag ‘de roepende inde woestijn?’

Ook bibliothecarissen is dit uiteraard niet ontgaan en zij gingen zelf als ‘redacteurs’ aan de slag om sites te ontwerpen als http://www.ipl.org/



Sopac of Soap-ac

Het inbrengen van ‘soap-elementen’ (sociale tools als Facebook, Twitter, enz.) in een catalogusomgeving blijf ik even een vreemde eend in de bijt vinden. Het heeft mijns insziens iets van het uitwisselen van kladschriftjes. Niet dat er iets op tegen is je mening over een publicatie met de rest van de wereld te delen, maar begrijpt de rest van de wereld wel waar je het over hebt? Soms wordt de mening dan ingesausd in een pseudo-academisch discours (een Soap-ac) want het is als student toch in om Web 2.0 –minded te zijn. Allemaal niks op tegen, alleen lijkt het mij niet evident dat onze openbare bibliotheek daar veel lezers mee bereikt.

Met stip

Ronduit schitterende tools daarentegen zijn de technieken die in Aquabrowser en Worldcat worden aangeboden. De bibliotheken die hun catalogus ter beschikken stellen van iedere potentiële participant doen hier mijns insziens schitterend werk. De wereld ligt op je desktop en een schitterende ‘relevancy ranking’ scheidt het kaf van het koren.
Wil een bibliotheek zijn catalogus ‘opleuken’ dan is een koppeling met gelijk welk Web 2.0-element so-wie-so een meerwaarde, wat dan ook de intrinsieke bijdrage van de consulterende participant moge zijn. Daardoor is het dus een beetje dubbel, maar leuk is het wel!

De wereld een speeltuin

Zoekwidgets verhogen de doorzoekbaarheid van je catalogus ‘at any place or time’ natuurlijk wel. Maar je moet ze verkocht krijgen. Ik ben een grote fan!
Ook vind ik het fijn mijn eigen lijstjes ter beschikking te hebben waar en wanneeer ik wil.


Heel leuk vind ik ook dat de indeling tussen de materialen quasi wegvalt en dat je zomaar ‘hopt’ van de enige catalogus in de andere.

dinsdag 3 november 2009

Library Thing: if you could read my mind


Get lost


Mixed emotions, dat is wat je krijgt bij Library Thing.
Schitterend hoor dat je in die grote bibliotheekcatalogi kan gaan neuzen en met zoveel in boeken geïnteresseerde mensen in contact kan komen met enkele simpele klikken, maar toch… lijkt het me soms alsof je met een vergrootglas naar een berg staat te kijken. Het totale plaatje is vaak weg.
Dat is niet de fout van Library Thing maar wie houdt bij zoveel schoonheid het hoofd koel?
Als je dan een koele kikker bent , dan is Library Thing het sprookje waar je in verdwaalt.

'Elk bereikt doel is weer het begin van een nieuwe weg, en zo tot in het oneindige’, schreef Schopenauer en zo voelt het ook aan, elke zoektocht is een beetje kleitrappen.
Zoals je geladen met vele boektitels in je hoofd een boekhandel binnenkomt en door het overaanbod je focus verlegt en door de afleiding niet meer weet wat je eigenlijk zoeken wilde. Dat lijkt me het gevaar.

Maar wie zeurt er om een luxeprobleem? Het magere resultaat van even leuk brainstormen vind je op http://www.librarything.nl/catalog/time_less. Ook hier sta je weer wat troosteloos naar je eigen verzameling te kijken.
‘Is dat alles?’zingt ‘Doe maar’ maar ook ‘We zijn nu net een stuk in 13 delen, aan het einde zijn we allemaal de klos …en leven trouw het leven van zovelen, ik wil iets meer, ik wil een beetje los’.
Het is dus een beetje vissen in een zee en niet weten waar de beste plekjes zijn of je aas vergeten, of niet over de juiste hengel beschikken.Het is als pootjebaden in de zee van andermans gedachten. ‘Te warm, te koud’, Daikin doet hier niets terzake. Oh ja, je hengelt naar het juiste ‘aasvoer’ (tags) een techniek om telkens met een volle lading binnen te varen , maar helaas is het vaak niet meer dan ‘dum tek tek’ (of dom ‘tech, tech’ of domweg ‘tag, tag’ als je zo wil), een slag in het water dus. Maar door oefenen en ervaring word je sterker!



All along the watchtower

‘Bibliotheken zijn geen eilandjes meer die allemaal zelf het wiel moeten uitvinden.’schreef Anton de Wit (Bibliotheekblad 14, 2009) . Een terechte opmerking.
Hier kan een tool als ‘Library Thing’ (the name says it all!) een nuttig instrument zijn. Nuttig voor collectievorming, tagging, data-import , maar vooral ‘social connecting’.
De eenzame biblitohecaris zoekt ‘all along the watchtower’ vaak een oplossing voor een beroep dat Carmiggeltiaans als 'tussen twee stoelen’ kan worden beschreven.
In de Nederlandse visietekst ‘Digitalisering vergt nieuwe invulling missie openbare bibliotheek’ stelt men klaar en duidelijk: ‘Bovendien zijn informatie en cultuur steeds vaker online beschikbaar. In die situatie raken mensen er ook steeds meer aan gewend om zelf te zoeken naar en ordening aan te brengen in ‘content’ (boeken, muziek, films, informatie). De ordening die de bibliotheek hierin aanbrengt wordt steeds minder belangrijk gevonden, zeker als de indruk bestaat dat de bibliotheek slechts een deel van alle beschikbare content ordent en toegankelijk maakt.’


Bron afbeelding: janpauls.blogspot.com (22/05/2009)

Ontnuchterend misschien, maar ook bevrijdend. ‘Bibliotheken moeten bezig zijn met relevantie. … Dat wil zeggen : echt luisteren naar je klanten , constant in dialoog zijn met je (potentiële) gebruikers over wat zij verlangen’ (Bart Janssen in ‘Biblitotheekblad 14, 2009).
Daarin schuilt de kracht van Library Thing : ga als bibliotheek interactief om met je mensen. Hoe? Ook hier citeer ik Bart Janssen in hetzelfde tijdschrift: ‘Als bibliotheken hebben we al, als één van de weinige publieke voorzieningen, goed laagdrempelig contact met onze gemeenschap én we hebben expertise op het gebied van het toegankelijk maken van informatie. Het enige dat dan nodig is, is die twee sterke punten op plaatselijk niveau samen te brengen. De bibliotheek zou daarbij een rol kunnen spelen door mensen de vaardigheden aan te leren om eigen content te produceren, te ordenen en te delen met anderen in hun gemeenschap. De bibliotheek moet zich steeds meer richten op het leggen van verbindingen tussen mensen, als social matchmaker op het gebied van informatie’.
Library Thing is hierin een prima intermediair.

maandag 2 november 2009

Facebook: in your face

Ik geef het toe, ik ben al maanden op Facebook.
Ik ben ook jong geweest (ja toch!) en ik ken dus het gevoel van een prille ruzie die eindigde in: ‘Zullen we vrienden worden?’. Een ‘wiedergutmachung’ die altijd overkwam als mosterd na de maaltijd en nooit lang duurde.
En zo kijk ik naar Facebook, een multitude aan virtuele ‘vrienden’, die bloeien als kool rond verkiezingstijd. Hoeveel ‘vrienden’ heeft een bekend politicus dan niet op Facebook. Een politicus die niet ‘op Facebook is’, is niet mee met zijn tijd. Wie de mails behandelt wil ik misschien niet eens weten. Wat ik wel weet is dat ik dan in een databank terechtkom die mijn vermeende politieke voorkeuren in no time kan analyseren. Men geeft mij op basis van ? (lees databankanalyses) zelfs suggesties van ‘vrienden’ die ik zou moeten toevoegen.

Persoonlijk vind ik het leuk (en niet eens onozel) als mensen de hele wereld willen meedelen dat ze net in bad zijn geweest of een naaktstrand aan zee hebben bezocht (zonder foto’s want er is ook censuur) of met het zoontje naar het voetbal zijn geweest of een verjaardagscake voor grootmoeke hebben gebakken. Ik vind zulke meldingen zelfs moedig en je leert de mensen wat beter kennen, maar toch de nieuwswaarde vind ik persoonlijk gering.

En kritisch beschouwd is dit ook zo met bibliotheken. Volgend tekst trok mijn aandacht: 'Sinds kort kan je als facebookgebruiker fan worden van de Stedelijke Bibliotheek Hasselt. Gewoon zoeken op ‘bibliotheek hasselt’ is voldoende om uit te komen op de juiste pagina. De Stad Hasselt zet haar eerste stappen in de virtuele facebookwereld. " Als organisatie die de nieuwe ontwikkelingen op de voet wil volgen, ziet de bibliotheek in het hele facebookgebeuren een uitgelezen kans om haar leners op de hoogte te brengen van wat er in de bib broeit. Nieuws uit de bib kan via de nieuwe netwerken ook tot bij de niet-bibliotheekgebruiker gebracht worden", klinkt het. Allemaal correct natuurlijk, maar is het niet wat te gelikt? En klinkt het niet als een Web 2.0-missie in geschenkverpakking? En wist je dat een ‘fan’ ook een ventilator/windbuil is?

Wat niet wegneemt dat ik ook ‘fan’ ben van Bibnet en van Digitale Bibliotheek (Nederlands). Vreemd toch. Lijkt me meer nuttig als attenderingsmechanisme.Zo kom ik in no-time aan de weet wat ‘Fundels’ zijn.


Klik op het logo en volgend fragment verschijnt, schitterend toch!


Je vrienden denk ik, kies je zelf en de ‘idolatrie’ ben ik al lang voorbij. Hoewel! Op het eigenste moment luister ik op Last.fm naar Billie Holiday en smelt weg bij ‘Nice work if you can get it’. Een link met de biblioheek of louter toeval? Toch maar aansluiten bij de Billie Holiday fanclub op Facebook of beter op Last.fm dan?

Bibliotheken en facebook: ja of nee? Eén antwoord lijkt me niet gepast. Volmondig ja als het netwerk door de juiste mensen onderhouden wordt, nee als het enkel trendy bedoeld is. In dat geval is het voor de bibliotheek een koekje (cookie) van eigen deeg.

zondag 1 november 2009

Sociale muzieksites: if I only had time

Last.fm

Als muziekfreak bleef ik hier bijna ‘plakken’, mijn hart verloren, sorry dat ik wat emotioneel word. Geen academische praat nu, maar pure emoties.
De mogelijkheden zijn bijna onbegrensd. Een kwalitatief uitstekende radio (met beeldmateriaal van de betreffende artiest of groep) volledig naar jouw smaak.Weg dus met de ‘boring’ MTV-filmpjes. Wat wil je meer? En dat volledig ‘à la tête du client’. Onvoorstelbaar! (dixit….)
Kan dit? Natuurlijk: you’re not alone! Sterk dus, maar zit er ook wat in de bib?
De eerste bib die durft inschrijven op de betalende account van deze site (drie euro per maand) en dit op groot scherm durft vertonen/laten horen in de muziekafdeling heeft ongetwijfeld succes bij de uitleen. Een regeling voor het spelen van muziek in publieke ruimten zal wel te maken zijn.
De kwestie van de auteursrechten ? Eigenlijk is ‘Last fm’ één grote commerciële machine, waaronder de blockbusters van de muziekindustrie (CBS voorop) hun voordeel doen. Dit toont zich in het betalend abonnemnentssysteem (maar dat is slechts de prijs van twee boeken per jaar) en het aanbevelen van ‘downloadbare suggesties’ tegen betaling (wat kan worden beschouwd als een soort ‘nagging’), alsook in het constant presenteren van items uit de ‘backcatalogue’.



Afgezien daarvan is het een een schitterend platform (alternatief?) voor de zieltogende discotheekafdelingen van de bib. Gebruik je creativiteit!
Andere meer gebruikelijke (gratis) toepassing zou kunnen zijn: taggen van muziek, verkennen van de muziekcatalogus (uitstekende suggesties voor aanschaf) enz…
En verder is Last.fm sterk in het aanbieden van kanalen om eevoudig contact te leggen met geestesgenoten waarmee je informatie kan uitwisselen.Het attendeert je op concerten in jouw muzikale interesseveld, het is een sterk uitgebouwd sociaal netwerk op zich.
Maar let op: als 'detective' you're also spied on...



Deezer

Te delen met een aantal sociale netwerken , werkt minder ‘at random’ wat keuzemogelijkheden betreft.Maar je kan ook wel je eigen playlist samenstellen, een sociaal netwerk uitbouwen enz.
Delen met ‘vrienden’op andere sociaal newerkplatforms kan ook:

Samengevat: schitterende intiatieven ook voor ons biblios, maar wie durft?

vrijdag 30 oktober 2009

You Tube: iedereen beroemd

In handen van Google beschikt You Tube over schitterende servers. Geen haperende filmpjes dus of zoekfuncties die niet voldoen. Verstandig zoeken is wel de boodschap.
Verstandig zoeken op ‘You Tube’, are you kidding?' Toch kan het wel.
Stel: je hoort een tune op de radio, maar kent de juiste schrijfwijze van de titel van het nummer niet.

You Tube is je behulpzaam (auto-invulfunctie). Wil je de tekst, de ‘official video’, de acoustische versie, een coverversie?
Bij het zoeken (vul dus eerst iets in wat moet gezocht worden), word je ook geholpen door een bijkomende knop (deze knop wordt dan actief) ‘Geavanceerde opties’ (rechts bovenaan).
Druk hem in en je kan je zoekactie verfijnen.

Zoekmogelijkheden genoeg: hier uitgesplitst op HD-kwaliteit, video van een bepaalde lengte enz. Volledig filmpje of trailer?

Dit brengt je tot de volledige film:



Of tot de volgende trailer:



You tube: station bib

De tube is de ‘underground’, da’s bekend.Je raast in een rotvaart onder de bewoonde wereld door op weg naar…?
Gebruik de zoekfunctie. Die zoekfunctie levert op het eigenste moment voor de zoekactie ‘bibliotheek’ 2180 hits op. Maak je keuze maar besef dat je beter je keuze verfijnt: ‘bibliotheek antwerpen’ geeft 23 hits als resultaat.

Melting pot


You tube is een ‘melting pot’, een smeltkroes van zo ongeveer alles wat in videostreamformaat gratis te bekomen is. Het aanbod is dan ook gigantisch.
Een filmpje op You Tube plaatsen is immers in no-time gefixt en gratis.
De inhoud is wel niet per definitie vrij van reclamedoeleinden.
Het aanbrengen van al dan niet getagde sidelinks (kijk ook hier …) heeft een commerciële achtergrond.
De hele wereld kan meekijken, dus is de privacy snel in gevaar.
In veel gevallen zijn de filmpjes wel een uitstekende didactische tool.
Je kan wel bedenkingen hebben bij het ethisch of estetisch gehalte van sommige bijdragen.Maar voor hedendaagse bibliotheekpromotie is het een prima medium. Get on that train !